Μετά τη δημοσίευση του άρθρου "Αυτή η απόφαση θα αποβεί καθοριστική…" που αφορούσε τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με τη Βίλα Ιόλα, είχαμε μια επικοινωνία με την κ. Βούλα Ζορμπά, πολιτικό μηχανικό και πρ. τεχνικό σύμβουλο του Δημάρχου Αγίας Παρασκευής κατά την περίοδο 2011-2014 σχετικά με το ζήτημα. Η κ. Ζορμπά ανταποκρίθηκε στο αίτημά μας να γράψει ένα σχετικό άρθρο για τη Βίλα Ιόλα καταγράφοντας τόσο όσα μας ανέφερε όσο και γενικότερες επισημάνσεις της:
Η επιτυχής προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής στην λήψη Ομόφωνης Απόφασης για την αγορά της "Βίλας Ιόλα" θα οδηγήσει με ασφάλεια στην επίτευξη των στόχων της"
Μέχρι το τέλος του χρόνου, ο Δήμος Αγίας Παρασκευής έχει δρομολογήσει την αγορά του ιστορικού διατηρητέου κτιρίου της έπαυλης του Έλληνα γκαλερίστα και σημαντικού συλλέκτη έργων μοντέρνας τέχνης Αλέξανδρου Ιόλα στην περιοχή του Κοντοπεύκου. Όπως φάνηκε σε πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η δημοτική αρχή διερευνά τους τρόπους εξασφάλισης του απαιτούμενου ποσού για την αγορά του εν λόγω κτίσματος.
Εκ πρώτης όψεως η επιλογή της αγοράς του ιστορικού αυτού μνημείου, αποτελεί για τον Δήμο της Αγίας Παρασκευής την μοναδική ευκαιρία πολιτιστικής ανάπτυξης και να αποκτήσει αίγλη και κύρος τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αλλά και να συμβάλλει στην επίτευξη μίας οικονομικής ανάπτυξης που θα βελτιώσει όλες τις παροχές των αγαθών προς τους δημότες. Πρόκειται για ένα σημαντικό επιχειρηματικό σχέδιο για τον δήμο που μέσα από την υλοποίηση του θα εκπληρωθεί η επιθυμία του Αλέξανδρου Ιόλα για την ύπαρξη ενός "μουσείου Ιόλα" στην Αθήνα.
Ωστόσο, προσπερνώντας το κεφάλαιο εκείνο της «ιστορίας» του μνημείου αυτού και στο οποίο "παρουσιάζεται" ο επιχειρηματικός λόγος για τον οποίον, ο σημερινός ιδιοκτήτης προχώρησε στην αγορά του ακινήτου, και ο οποίος δεν ήταν άλλος από την οικιστική εκμετάλλευση του, εξαντλώντας προφανώς τον συντελεστή δόμησης και κάλυψης του οικοπέδου, έχουμε μπροστά μας, το αμέσως επόμενο καθοριστικό κεφάλαιο, όπου ξεκινάει η εμπλοκή του Υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Αγίας Παρασκευής προκειμένου να λάβουν χώρα όλα όσα οδήγησαν στον χαρακτηρισμό της βίλας του Αλέξανδρου Ιόλα σε Ιστορικό Νεώτερο Μνημείο αλλά και στην παραπλανητική (πολιτικά) προσπάθεια των δύο αυτών πλευρών προς τους πολίτες αλλά και μεταξύ τους, για την απαλλοτρίωση του χώρου και ως εκ τούτου την μετατροπή του ρυμοτομικού σχεδίου χαρακτηρίζοντας το οικόπεδο Χώρο Πολιτιστικού Κέντρου. Η πλάνη αποδεικνυόταν τελικά κάθε φορά που πήγαινε να γίνει κάποιο βήμα θεσμοθέτησης του νομικού και οικονομικού πλαισίου από τους δύο εμπλεκόμενους φορείς - Δημόσιες Αρχές, χωρίς ποτέ να προκύπτει από κάπου ο τρόπος και το κόστος της χρηματοδόσης.
Προφανώς το επιχειρηματικό, και κατά τα άλλα θεμιτό, σχέδιο του σημερινού ιδιοκτήτη δεν υλοποιήθηκε ποτέ ενώ εκείνος έπραξε με κάθε νόμιμο τρόπο ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν, ώστε να διασώσει το Κεφάλαιο της Αρχικής Επένδυσης του και της φορολογικής υποχρέωσης, που εξακολουθεί προφανώς να έχει. Οι συνθήκες για τον ιδιοκτήτη έχουν γίνει περισσότερο επιτακτικές από κάθε άλλη χρονική περιόδο και οι επιλογή του για εναλλακτική λύση, μάλλον είναι απίθανη.
Μετά από τόσα χρόνια αδυναμίας για την εκμετάλλευση του ακινήτου σε συνδυασμό με την ύπαρξη δικαστικής απόφασης να μην αποχαρακτηριστεί η βίλα Ιόλα αλλά και την αδυναμία του δήμου Αγίας Παρασκευής για την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, ο μοναδικός και νόμιμος τρόπος για τον σημερινό ιδιοκτήτη, να πάψει να είναι ιδιοκτήτης, είναι η πώληση του σε Δημόσιο Φορέα και συγκεκριμένα μόνο στον Δήμο Αγίας Παρασκευής.
Το Υπουργείο Πολιτισμού αποδείχτηκε, εκ του αποτελέσματος, ότι δεν έχει το ενδιαφέρον της απαλλοτρίωσης του χώρου γιατί δεν έχει ως προτεραιότητα την αξιοποίηση του, όταν κατά καιρούς και πιο εντατικά τα τελευταία δύο χρόνια, όλοι έχουμε ακούσει και γνωρίζουμε ότι για το Υπουργείο προέχουν "εθνικής σημασίας αξιοποιήσεις" όπως αυτή της Μακρονήσου ή αυτή του θερινού ανακτόρου στο Τατόι, μέσω ένταξης τους σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα ΕΣΠΑ. Έργα για τα οποία υπάρχουν αποδεδειγμένα ώριμες μελέτες και έχουν την πλήρη υποστήριξη του ΥΠ.ΠΟ.Α. μέσω των διευθύνσεων του και του επιστημονικού ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει αλλά και της κάθε πολιτικής ηγεσίας.
Με την παραδοχή λοιπόν ότι σε λίγους μήνες το ακίνητο της βίλας Ιόλα θα ανήκει στον Δήμο Αγίας Παρασκευής και προκειμένου να αξιοποιηθεί οικονομικά, αφενός με την απόσβεση του ποσού της αγοράς του, αφετέρου με την δημιουργία εσόδων για τον Δήμο όσο το δυνατόν γρηγορότερα, και υπό τον όρο της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Χώρας έτσι ακριβώς όπως ορίζεται στην ελληνική νομοθεσία με βάση τον Ν.3028/2002, «Για τη προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», ο δήμος της Αγίας Παρασκευής θα έχει ως άμεση υποχρέωση να μειώσει την αβεβαιότητα που έχει σχέση με το όφελος και το κόστος του έργου, χρησιμοποιώντας μετρήσιμα μεγέθη όπως η εκτίμηση του συνολικού κόστους αλλά την ανάλυση κόστους / ωφέλειας, δεδομένα τα οποία δικαιολογούν την επιχειρηματική ανάγκη και ότι ο σκοπός θα επιτευχθεί και φυσικά να προσδιορίσει με μεγάλη ακρίβεια την χρονική περίοδο δημιουργίας του έργου.
Αρχικά απαιτείται (όλοι το καταλαβαίνουμε) ο σαφής προσδιορισμός των τεχνικών δεδομένων που είναι η σύνταξη Αρχιτεκτονικής Μελέτης για την εκτέλεση εργασιών Εκσυγχρονισμού - Επισκευών και Επανάχρησης του ακινήτου. Πρόκειται για ένα ακίνητο με την ανάγκη εκτέλεσης εργασιών λόγω των βανδαλισμών και της πλήρης εγκατάλειψης του. Η οριστική μελέτη, με Απόφαση της αρμόδιας Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, θα λάβει την κατά νόμο Έγκριση ώστε να ακολουθήσει η έκδοση της Άδειας Δόμησης και της Δημοπράτησης του έργου για την εκτέλεση των εγκεκριμένων εργασιών, έργο το οποίο στην καλύτερη των περιπτώσεων θα είναι με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ.
Λαμβάνοντας υπόψη τους ισχύοντες όρους δόμησης και περιορισμούς, οι απαιτούμενες εργασίες σε περιπτώσεις διατηρητέων κτιρίων και μάλιστα χαρακτηρισμένων από το ΥΠ.ΠΟ.Α περιλαμβάνουν πάντα την αποκατάσταση του κελύφους του χαρακτηρισμένου κτιρίου, την διατήρηση ή την αντικατάσταση των κουφωμάτων, με νέα, όμοιου υλικού και μορφής με τα προϋφιστάμενα της περιόδου χαρακτηρισμού και κυρίως περιλαμβάνουν την αποκατάσταση του εσωτερικού της έπαυλης, με την συντήρηση των αυθεντικών υλικών που έχουν απομείνει και την χρήση όμοιων υλικών με τα προϋφιστάμενα. Εκτός των άλλων απαιτείται η εξασφάλιση της στατικής επάρκειας του μνημείου, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν επεμβάσεις που θα προκύψουν ώστε να διασφαλιστεί η λειτουργικότητα του κτίσματος λόγω της νέας χρήσης.
Όλα τα παραπάνω θα πραγματοποιηθούν με επιτυχία, αν η σημερινή δημοτική αρχή παρουσιάσει, πριν την φάση της αγοράς ή καλύτερα πριν την ψήφιση του Προϋπολογισμού για την έγκριση της δαπάνης της αγοράς, όλο το επιχειρηματικό σχέδιο της αξιοποίησης του ακινήτου, στα μέλη του δημοτικού συμβουλίου αλλά και σε όλους του πολίτες του δήμου, ξεκινώντας από την διαδικασία της ίδρυσης ενός Νομικού Προσώπου ή ενός κοινωφελούς ιδρύματος, με τα περιγράμματα των νέων θέσεων εργασίας αλλά και με τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθούν οι νέες προσλήψεις και κυρίως ποιοι θα είναι οι άνθρωποι που θα απαρτίζουν το Διοικητικό του Συμβούλιο.
Ταυτόχρονα οφείλει να καταθέσει επίσημα έγγραφα στα οποία θα αποδεικνύεται το ενδιαφέρον όλων των γκαλερί και των ανθρώπων τους, που υπηρετούν την Τέχνη και τον Πολιτισμό και που σήμερα μόνο προφορικά έχουν εκφραστεί. Παράλληλα με τα παραπάνω, με απόφαση δημάρχου να γίνει η συγκρότηση επιστημονικής επιτροπής η οποία θα απαρτίζεται από μηχανικούς, υπαλλήλους του δήμου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών καθώς και της Υπηρεσίας Δόμησης η οποίοι θα συντάξουν έκθεση με τις προβλεπόμενες εργασίες που θα απαιτηθούν για την επανάχρηση του ακινήτου, τις ποσότητες τους και τον εκτιμώμενο προϋπολογισμό. Στην επιτροπή αυτή είναι σημαντικό να προεδρεύει μηχανικός του Υπουργείου Πολιτισμού, μετά από απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Πρόκειται για βήματα ικανά και αναγκαία ώστε το Δημοτικό Συμβούλιο να αποφασίσει ομόφωνα δείχνοντας σεβασμό προς τους συμπολίτες του καθώς προς τις οικονομικές δυνατοτήτες του Δήμου και για τον σκοπό αυτό, αξίζει στην παρούσα χρονική φάση να προβλεφθούν χρήματα.
Απόφαση, που θα στηριχτεί μόνο στην εξεύρεση του χρηματικού ποσού για την αγορά του ακινήτου, χωρίς να έχουν προηγηθεί τα παραπάνω, θα οδηγήσει στην βέβαιη δημιουργία κινδύνων που θα επηρεάσουν το έργο, τους συντελεστές του, την λειτουργία του προκαλώντας επώδυνες οικονομικές ζημιές. Φάνηκε από τα προηγούμενα ότι ο πολιτικός κίνδυνος σε όλο τον κύκλο ζωής της βίλας Ιόλα μέσω των κυβερνητικών - διοικητικών παρεμβάσεων και των νομοθετικών πράξεων και παραλείψειων στέρησε από την πόλη την ύπαρξη αυτού του χώρου Πολιτισμού.
Για τον σκοπό προαπαιτούμενο στοιχείο όλων, ο προσδιορισμός της εμπορικής αξίας μέσω ανεξάρτητου, πιστοποιημένου Εκτιμητή ώστε να εξασφαλιστεί η ορθή και διαφανής διαδικασία αγοράς του εν λόγω ακινήτου αλλά και η όσο το δυνατόν αναγνώριση των πιθανών κινδύνων με εκτίμηση όλων των αποτελεσμάτων από την επέλευση του κάθε κινδύνου. Βασικός κίνδυνος στην περίπτωση της βίλας Ιόλα είναι ότι ο Δήμος Αγίας Παρασκευής δεν έχει εκτελέσει στο παρελθόν παρόμοιο επιχειρηματικό σχέδιο.
Η Δημοτική Αρχή οφείλει να προσδιορίσει με όση το δυνατόν ακρίβεια τις παραμέτρους που προσδιορίζουν και τους παράγοντες που θα επηρεάσουν την διάρκεια δημιουργίας και ζωής του έργου, καθώς και τη σημασία αυτής της διάρκειας στο κόστος ώστε το Δημοτικό Συμβούλιο να οδηγηθεί σε λήψη Ομόφωνης Απόφασης.
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π
Υπάλληλος Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
Γενική Γραμματεία Αθλητισμού
Τμήμα Κατασκευής Αθλητικών Έργων
πρ. Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Αγίας Παρασκευής
