Τα τελευταία χρόνια οι λέξεις οικολογία, αειφορία και βιωσιμότητα βρίσκονται-για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικά κίνητρα και προθέσεις- στο “στόμα” πολιτικών, κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, διαφόρων φορέων και απλών πολιτών.Καθώς το 2014 βρίσκεται στη μέση του εμφανίζονται νέες εξελίξεις, καινοτομίες, μέθοδοι ανακύκλωσης, αλλά και περιβαλλοντικές προκλήσεις που ζητούν αντιμετώπιση.
Παρακάτω ακολουθούν δέκα τάσεις και θέματα που έχουμε παρουσιάσει στο www.econews.gr που θα σημαδέψουν το εγγύς και απώτερο μέλλον.
1. Απαγόρευση πλαστικών
Το πλαστικό χρειάζεται εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες χρόνια για να φωτοδιασπαστεί (διαδικασία που παραμένει επιβλαβής για το περιβάλλον) και είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικό για τα οικοσυστήματα για την άγρια ζωή.
Η πλαστική σακούλα είναι μια τεράστια μάστιγα, σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη το πλαστικό διαμορφώνει πρωτοφανείς γεωλογικούς σχηματισμούς, ενώ η “λιωμένη Αρκτική” θα μας εκδικηθεί επιστρέφοντας τεράστιους όγκους πλαστικών απορριμμάτων.
Οι επιπτώσεις είναι ολέθριες. Ειδικά το φελιζόλ (Styrofoam), φθηνό και ανθεκτικό υλικό που χρησιμοποιείται στην πλειονότητα των συσκευασιών, διεισδύει στο έδαφος και τον υδροφόρο ορίζοντα με ολέθριες συνέπειες.
Η νέα τάση προστάζει την απαγόρευση της χρήσης πλαστικής σακούλας, ακόμα και των πλαστικών φιαλών ώστε να περιοριστεί η χρήση αυτών των επιβλαβών πλαστικών.
2. Από το χαρτί στην ψηφιακή τεχνολογία
Επιχειρήσεις και ιδιώτες αντικαθιστούν ήδη το χαρτί με την ψηφιακή απεικόνιση για να επεξεργαστούν και να διαχειριστούν τα αρχεία και τις επικοινωνίες τους.
Το ελληνικό Δημόσιο θα αργήσει λίγο ακόμα αφού οι πλειονότητα των υπαλλήλων του είτε δεν ενδιαφέρεται για την ανακύκλωση (άλλωστε δεν πληρώνουν το χαρτί από την τσέπη τους) είτε τη θεωρούν ως μνημονιακή υποχρέωση.
Όσον αφορά στις τεχνολογικές εξελίξεις, το 2012 ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ ανακάλυψαν μια νέα μέθοδο για την επαναχρησιμοποίηση χαρτιού, τον λεγόμενο “ξ-εκτυπωτή”. Συγκεκριμένα, κατάφεραν, με τη χρήση λέιζερ να αφαιρέσουν το μελάνι από το χαρτί, καθιστώντας δυνατή την επαναχρησιμοποίησή του.
3. Βιοδιασπώμενο πλαστικό
Η αγορά του βιοδιασπώμενου πλαστικού αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς και αναμένεται να μεγεθυνθεί κατά 19% ετησίως ως το 2017.
Το βιοδιασπώμενο πλαστικό με την πιο ευρεία χρήση είναι το πολυγαλακτικό οξύ (PLA) που δοκιμάζεται ως ρητίνη φυσικής προέλευσης σε διάφορους κλάδους.
Το πρόβλημα ανακύπτει όταν συσκευασίες από πολυγαλακτικό οξύ αναμειχθούν με άλλους τύπους πλαστικού κατά τη διαδικασία της ανακύκλωσης καθώς καταστρέφουν το ανακτήσιμο υλικό.
Μια ενδιαφέρουσα τεχνολογία είναι αυτή που αναπτύσσει η ECM Biofilms για να μετατρέψει πλαστικές συσκευασίες και προϊόντα σε πλήρως βιοδιασπώμενα υλικά.
Πώς επιτυγχάνεται αυτό; Τα σφαιρίδια Masterbatch Pellets όταν αναμειγνύονται με τις πλαστικές ρητίνες δημιουργούν ένα υλικό που μπορεί να διασπαστεί σε οποιοδήποτε βιολογικά ενεργό περιβάλλον, ακόμα και τις χωματερές.
Επίσης, βιοδιασπώμενο πλαστικό από το κέλυφος νεκρών σκαθαριών αναπτύσσει μια απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών της Ουτρέχτης.
Τέλος, μια νέα σειρά βιοδιασπώμενων παπουτσιών και ρούχων θα λανσάρει στην αγορά η γερμανική εταιρεία αθλητικών ειδών Puma, προσπαθώντας μέσω των πολιτικών προστασίας περιβάλλοντος να κερδίσει το προβάδισμα έναντι των ανταγωνιστών της, τη Nike και την Αdidas.
4. Υποχρεωτική κομποστοποίηση
Μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας αναφέρει ότι το ένα τέταρτο με ένα τρίτο της συνολικής παραγωγής τροφίμων παγκοσμίως καταλήγει στα σκουπίδια ή χάνεται.
Επίσης, από τους 26 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων τροφίμων που δημιουργήθηκαν στα νοικοκυριά όλου του κόσμου το 2012 ποσοστό μόλις 5% δεν κατέληξε σε χωματερή.
Σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας αρχίζουν σταδιακά να υλοποιούνται κεντρικά σχεδιαζόμενα προγράμματα κομποστοποίησης με διαλογή του οργανικού υλικού στην πηγή ώστε να μετατραπεί σε κάτι χρήσιμο και να αποσυμφορηθούν οι χωματερές.
5. Βιωσιμότητα και καινοτομία
Ένας φοιτητής από τη Σουηδία ανέπτυξε ένα ρομπότ που «τρώει» σκυρόδεμα και το οποίο θα μπορούσε να αλλάξει εντελώς τη διαδικασία της κατεδάφισης.
Το ρομπότ ανακύκλωσης σκυροδέματος ERO σχεδιάστηκε ώστε να διαλύει με αποτελεσματικότητα δομές από μπετόν χωρίς να παράγει απόβλητα ή σκόνη και επιτρέποντας παράλληλα την ανάκτηση πολύτιμων υλικών προς επαναχρησιμοποίηση σε νέα κτήρια.
Για την κατεδάφιση το ρομπότ εκτοξεύει νερό με υψηλή πίεση, ενώ στη συνέχεια απορροφά και διαχωρίζει το σκυρόδεμα σε τσιμέντο, χαλίκια και νερό.
Κατόπιν, στέλνει τα χαλίκια και τον φιλτραρισμένο αφρό σκυροδέματος σε ξεχωριστές μονάδες για συσκευασία.
Τα χαλίκια συσκευάζονται σε μεγάλες τσάντες με σήμανση και αποστέλλονται για επαναχρησιμοποίηση, ενώ το νερό ανακυκλώνεται στο σύστημα.
Καινοτομίες όπως αυτή επαναπροσδιορίζουν τις δυνατότητες της αειφόρου τεχνολογίας και αναμένεται να δούμε πολλές περισσότερες στο μέλλον.
6. Τρισδιάστατη εκτύπωση (3-D Printing)
Η τρισδιάστατη εκτύπωση άνοιξε νέους δρόμους στην μεταποίηση: από εμπορικά, μαζικά προϊόντα ως εξατομικευμένες επιλογές.
Ένα αρχιτεκτονικό γραφείο στην Ολλανδία πέτυχε ακόμα και την κατασκευή μιας κατοικίας με τη μέθοδο του 3d-printing.
Το ανακυκλωμένο πλαστικό μπορεί να αποτελέσει μια άριστη πρώτη ύλη για την κατασκευή προϊόντων με τη μέθοδο της τρισδιάστατης εκτύπωσης.
7. Ενέργεια από οργανικά απόβλητα
Στη Βρετανία οργανικά απόβλητα από γουρούνια ενός χοιροστασίου της περιοχής του Λέστερ θα χρησιμοποιηθούν για την ηλεκτροδότηση 700 νοικοκυριών.
Πάλι στη Βρετανία, στο Ντόρσετ, η μονάδα αναερόβιας χώνευσης Rainbarrow Farm, θα εξασφαλίσει τη θέρμανση περίπου 56.000 νοικοκυριών.
Η αναερόβια χώνευση παρέχει μια περιβαλλοντικά φιλική επιλογή εναπόθεσης απορριμμάτων σε αγρότες και εταιρείες επεξεργασίας τροφίμων περιορίζοντας τα οργανικά υπολείμματα πουν καταλήγουν στις χωματερές.
Στην περίπτωση του Rainbarrow, ο χωνευτής θα τροφοδοτείται από 24.000 μετρικούς τόνους αραποσίτου, 10.000 μετρικούς τόνους γρασιδιού, 4.000 μετρικούς τόνους υπολειμμάτων πατάτας και μικρές ποσότητες απορριμμάτων σοκολάτας και μούσλι.
Στην Καλιφόρνια δυο μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ θα παράξουν ενέργεια από ληγμένα τρόφιμα , ενώ στην Τουρκία μια νέα οικολογική πόλη που χτίζεται λίγα χιλιόμετρα μακρυά από το Γκαζιαντέπ της νοτιοκεντρικής Τουρκίας, στα σύνορα με τη Συρία, πρόκειται να αποκτήσει “πράσινη” θέρμανση που θα βασίζεται στο σημαντικότερο ίσως προϊόν που παράγει η περιοχή: τα φυστίκια..
Επενδύσεις στο βιοάεριο από αγροτοβιομηχανικά απόβλητα γίνονται και στην Πρέβεζα.
8.Ανακύκλωση τσιγάρων
Το κάπνισμα δεν είναι μόνο επιβλαβές για την υγεία των καπνιστών και των γύρω τους, αλλά ρυπαίνει και το περιβάλλον. Το 38% των απορριμμάτων στους δρόμους προέρχονται από τα προϊόντα καπνού.
Λύση σε αυτό το πρόβλημα επιχειρεί να δώσει η αμερικανική εταιρεία TerraCycle μετατρέποντας τα αποτσίγαρα σε λίπασμα και βιομηχανικό πλαστικό.
Το πρόγραμμα Cigarette Waste Brigade θα προβλέπει τη συλλογή υλικών που έχουν να κάνουν με τα τσιγάρα και την καύση τους όπως αποτσίγαρα, πακέτα καπνού, περιτυλίγματα, φίλτρα τσιγάρων, ακόμη και στάχτη.
Αντίθετα με την κοινή άποψη, οι γόπες δεν είναι βιοδιασπώμενες και περιέχουν οξική κυτταρίνη, η οποία στην πραγματικότητα είναι πλαστικό πολυμερές.
Σε πρώτη φάση οι τοξίνες από τις γόπες απομακρύνονται με ακτίνες γ και στη συνέχεια τα απόβλητα διαχωρίζονται ώστε να μετατραπούν σε άλλα προϊόντα, όπως σταχτοδοχεία.
Απαιτούνται 1000-2000 γόπες για ένα πλαστικό σταχτοδοχείο και περισσότερες από 200.000 για μια πολυθρόνα κήπου. Όχι ότι υπάρχει έλλειψη πρώτων υλών καθώς υπολογίζεται ότι το 37% των απορριμμάτων παγκοσμίως είναι αποτσίγαρα, με το συνολικό τους νούμερο να εκτιμάται σε 2 τρισ. ετησίως.
Ο καπνός υποβάλλεται σε διαδικασία κομποστοποίησης, η στάχτη χρησιμοποιείται σε λιπάσματα και τα αποτσίγαρα μετατρέπονται σε πλαστικά σφαιρίδια, τα οποία ανακυκλώνονται αφού πρώτα έχουν αφαιρεθεί οι τοξίνες.
9. Εταιρική Υπευθυνότητα
Ολοένα και περισσότερες εταιρείες αναπτύσσουν δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης με στόχο να υπογραμμίσουν και να δικαιώσουν την κοινωνική τους διάσταση πέραν του στόχου της κερδοφορίας.
Η διαφάνεια, η πληροφόρηση μέσω του δικτύου, αλλά και η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης τοποθετεί τις επιχειρήσεις στο μικροσκόπιο της κοινωνίας και τις ωθεί προς την υιοθέτηση πραγματικά βιώσιμων πρακτικών σε όλο το εύρος της λειτουργίας τους.
10. Ηλεκτρονικά απόβλητα
Το 2012 παρήχθηκαν 48,9 εκατομμύρια τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων σε όλο τον κόσμο σύμφωνα με την πρωτοβουλία STEP (Solving the E-Waste Problem).
Μόνο στις ΗΠΑ απορρίφθηκαν 258 εκατομμύρια τεμάχια ηλεκτρονικού εξοπλισμού το 2010.
Στην Ελλάδα η μέση παραγωγή ηλεκτρονικών και ηλεκτρολογικών αποβλήτων ανά κάτοικο ανήλθε σε 14,8 κιλά, ενώ συνολικά παρήχθησαν 165.810 μετρικοί τόνοι. Την ίδια χρονιά διατέθηκαν συνολικά στην ελληνική αγορά 222.530 μετρικοί τόνοι νέου ηλεκτρολογικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ή 19,86 κιλά ανά Έλληνα.
Τεράστιος όγκος αυτών των απορριμμάτων καταλήγει σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπως οι χώρες της δυτικής Αφρικής που έχουν μετατραπεί σε ηλεκτρονικές χωματερές της Ευρώπης.
Οι προοπτικές ανακύκλωσης είναι τεράστιες και μόνο πρόσφατα λαμβάνονται πρωτοβουλίες σε θεσμικό επίπεδο.
Όσον αφορά στη χώρα μας μόλις πρόσφατα υπεγράφη από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιάννη Μανιάτη και απεστάλη στο συναρμόδιο Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας για συνυπογραφή, η ΚΥΑ για τον «Καθορισμό κανόνων, όρων και προϋποθέσεων, για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΕΕ).»
Με την συγκεκριμένη απόφαση, θεσπίζονται κανόνες για την οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, στο πλαίσιο της ενσωμάτωσης στο εθνικό δίκαιο της κοινοτικής οδηγίας 2012/19/ΕΕ και παράλληλα της αναθεώρησης της μέχρι σήμερα υφιστάμενης σχετικής νομοθεσίας.
econews.gr
