Tο ζήτημα της διεκπεραίωσης αιτήσεων μεταδημότευσης αποτελεί ένα ζήτημα ακανθώδες, το οποίο αποκτά ιδιαίτερη σημασία ενόψει των επικείμενων εκλογικών αναμετρήσεων.
Προβλήματα παρατηρούνται σε Δήμους ολόκληρης της χώρας, ενίοτε μάλιστα προκαλούν ακόμη και αμφισβητήσεις του κύρους εκλογών, καθόσον οι εκλογικοί κατάλογοι βασίζονται στα δημοτολόγια. Τα προβλήματα οφείλονται συχνά στην ασαφή αντίληψη της σχετικής ρύθμισης του νόμου ή την αυθαίρετη εν πολλοίς ερμηνεία της από την κατά περίπτωση αρμόδια αρχή.
Γράφει ο Θάνος Παναγιώτου*
Όπως τονίζεται και στην Ειδική Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη με τίτλο «Μεταδημοτεύσεις και βεβαίωση μόνιμης κατοικίας Κατευθύνσεις εφαρμογής», οι Δημοτικές αρχές φαίνονται να τηρούν, κατά την εξέταση αιτημάτων μεταδημότευσης, παγιοποιημένες λίγο-πολύ πρακτικές, οι οποίες ωστόσο δεν εναρμονίζονται με τη νομοθεσία και τις γενικές αρχές νόμιμης λειτουργίας της διοίκησης.
Ο Δήμος μας δεν αποτελεί εξαίρεση στον συγκεκριμένο κανόνα. Στις 17/12/2018 επισκέφθηκα τον Δήμο Αγίας Παρασκευής προκειμένου να υποβάλω αίτηση μεταδημότευσης (κατοικώ στην Αγία Παρασκευή από το 1988) έχοντας συγκεντρώσει τα απαραίτητα δικαιολογητικά, για τα οποία ο καθένας μπορεί να ενημερωθεί με μία απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο και μάλιστα από την ιστοσελίδα του Δήμου Αγίας Παρασκευής:
https://www.eagiaparaskevi.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=49&Itemid=114
Ωστόσο, ενημερώθηκα από τον Δήμο πως έπρεπε να προσκομίσω τις φορολογικές δηλώσεις των δύο τελευταίων ετών (κι όχι τα εκκαθαριστικά σημειώματα τα οποία είχα μαζί μου), κάτι που βρήκα παράλογο πρώτον διότι και τα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδείκνυαν ότι η διεύθυνση κατοικίας μου βρισκόταν στην Αγία Παρασκευή και δεύτερον διότι αυτά συμπεριλαμβάνονταν στα δικαιολογητικά με βάση την ιστοσελίδα του Δήμου.
Τι θα γινόταν, ωστόσο, εάν στη θέση μου βρισκόταν κάποιος συμπολίτης ο οποίος δεν θα ήταν εύκολο να επανέλθει ή να εκτυπώσει ο ίδιος τις φορολογικές του δηλώσεις (λόγω υποχρεώσεων, ηλικίας κοκ.); Γνωρίζοντας πως πολλοί συμπολίτες μας θα επιχειρήσουν να προχωρήσουν στην ίδια διαδικασία τις επόμενες εβδομάδες, θα ήθελα να ενημερωθούν σχετικά με το πλαίσιο που καθορίζουν οι σχετικές διατάξεις και εντός του οποίου οφείλουν να λειτουργούν οι δημοτικές αρχές προκειμένου να εξεταστεί αίτημα από πολίτη για μεταδημότευση.
1. Γιατί το ζήτημα της διεκπεραίωσης αιτήσεων μεταδημότευσης είναι τόσο σοβαρό και ευαίσθητο;
Διότι, το αποτέλεσμα της αυθαίρετης ερμηνείας του νόμου είναι πολλοί πολίτες, που πληρούν τις προϋποθέσεις, να μην μπορούν να μεταδημοτεύσουν στον δήμο στον οποίο πράγματι διαμένουν μόνιμα.
Αυτό μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα επιζήμιο για την ικανότητα αρκετών Ελλήνων πολιτών να απολαμβάνουν και να ασκούν κρίσιμα δικαιώματα και ελευθερίες τους, η άσκηση των οποίων συναρτάται με την ιδιότητα του δημότη ορισμένου δήμου της χώρας και επιδρά επί της ικανότητάς τους να ασκούν πραγματικά τα πολιτικά τους δικαιώματα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο Συνήγορος του Πολίτη στην προαναφερθείσα Έκθεσή του «Το ζήτημα καθίσταται πιο σοβαρό και ευαίσθητο εφ’ όσον οι μεταδημοτεύσεις in extremis διαπλάθουν το εκλογικό σώμα των δημοτών και τροποποιούν τους τοπικούς συσχετισμούς εκλογικής δύναμης των πολιτικών κομμάτων».
2. Ποιοί είναι οι όροι της μεταδημότευσης και ποιός τους βεβαιώνει;
- να έχει ο ενδιαφερόμενος πολίτης τη μόνιμη κατοικία του σε περιοχή εντός της διοικητικής περιφέρειας του δήμου στην οποία θέλει να μεταδημοτεύσει
- να έχει τη μόνιμη κατοικία του εκεί ήδη για δύο τουλάχιστον έτη
Και οι δύο αυτοί όροι βεβαιώνονται από την ίδια την δημοτική αρχή προς την οποία πρόκειται να τελεστεί η μεταδημότευση.
3. Πώς αποδεικνύεται η μόνιμη κατοικία του ενδιαφερομένου προκειμένου αυτός να επιτύχει τη μεταδημότευσή του;
Με βάση το άρθρο 279 του ν. 3463/2006, προκειμένου να επιτύχει τη μεταδημότευσή του, ο ενδιαφερόμενος φέρει το βάρος να αποδείξει τη μόνιμη κατοικία του προσκομίζοντας αποδεικτικά λογαριασμών Δ.Ε.Κ.Ο. ή εκκαθαριστικό σημείωμα εφορίας, από το οποίο να προκύπτει η πραγματική εγκατάσταση.
Εφόσον για τη μεταδημότευση απαιτείται, τουλάχιστον, διετία, ο πολίτης υποχρεούται να αποδείξει ότι έχει πραγματική κατοικία στην περιοχή τα δύο τελευταία έτη και συνεπώς τα δικαιολογητικά Δ.Ε.Κ.Ο. ή το εκκαθαριστικό της εφορίας πρέπει να αφορούν στο χρονικό αυτό διάστημα.
Ο δήμαρχος, εφόσον διαθέτει ειδικούς λόγους να πιστεύει ότι ο αιτών δεν κατοικεί πραγματικά και τους αναφέρει εγγράφως, μπορεί να αρνηθεί τη χορήγηση της βεβαίωσης, παραθέτοντας τους ειδικούς αυτούς λόγους.
3. Μπορούν οι δημοτικές αρχές να απαιτήσουν αντίστοιχα δικαιολογητικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή δικαιολογητικά διαφορετικά από αυτά που ορίζει ο νόμος;
ΟΧΙ. Οι δημοτικές αρχές δεν μπορούν να απαιτήσουν αντίστοιχα δικαιολογητικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή δικαιολογητικά διαφορετικά από αυτά που ορίζει ο νόμος.
4. Επιβάλλεται να εξεταστεί αίτημα για μεταδημότευση ακόμα και όταν υποβάλλεται στη διάρκεια του έτους κατά το οποίο διενεργούνται εθνικές εκλογές;
Σύμφωνα με το άρθρο 1§14 του ν.2623/98, αίτημα για μεταδημότευση επιβάλλεται να εξεταστεί ακόμα και όταν υποβάλλεται στη διάρκεια του έτους κατά το οποίο διενεργούνται εθνικές εκλογές.
Εφόσον, όμως, το αίτημα υποβληθεί μέχρι ένα (1) μήνα πριν από την προκήρυξη των εκλογών, και γίνει δεκτό, η εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους του μεταδημοτεύσαντος θα διενεργηθεί μετά τις εκλογές.
Ότι όταν το αίτημα για μεταδημότευση υποβάλλεται σε χρόνο μεγαλύτερο του μηνός από την προκήρυξη των εκλογών, εξετάζεται και, στην περίπτωση που γίνει δεκτό και διενεργηθεί η μεταδημότευση, ενημερώνεται –υπό τις προϋποθέσεις των χρονικών περιορισμών που έχουν ορισθεί από τον ως άνω νόμο- και ο αντίστοιχος εκλογικός κατάλογος.
*Θάνος Παναγιώτου
Δικηγόρος LL.M Queen Mary,
University of London
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με τη παράταξη
Νέα Αρχή για την Αγία Παρασκευή
